Giới thiệu chi tiết về quần đảo Cát Bà

Tương truyền, quần đảo Các Bà là nơi các bà, các mẹ và chị em phụ nữ lo trồng tỉa, hái lượm, chuẩn bị lương thảo giúp các chiến binh đánh đuổi giặc Ân. Bởi thế, hòn đảo các chiến binh đóng quân nơi tiền phương gọi là đảo Các Ông, và đảo hậu phương được mang danh là đảo Các Bà.

Danh lam thắng cảnh Quần đảo Cát Bà - Khu dự trữ sinh quyển thế giới, Di tích Quốc gia đặc biệt - Từ một nơi hoang sơ, ít người biết tới, một miền đất với núi, rừng, biển, đảo như được hoà quyện với thiên nhiên đã trở thành một điểm du lịch trẻ có thương hiệu trong nước và quốc tế, thu hút hằng năm gần 2 triệu lượt du khách tới thăm quan, thưởng ngoạn.

Đến với “Cát Bà xanh” để khám phá vẻ đẹp của biển, sự kỳ thú, độc đáo của hang động, để cảm nhận sự thanh bình, tinh khiết của núi, rừng, biển, đảo nơi đây, để chiêm ngưỡng sự khoáng đạt của biển trời mênh mông xanh trong như ngọc, để cùng thưởng thức hương vị món quà vô giá của thiên nhiên ban tặng cho con người. Hãy cùng đến với Cát Bà ! Đến với màu xanh của biển trời, đến với sắc đỏ của cờ hoa và tình người đảo Ngọc !

1. Truyền thuyết về Cát Bà
Tương truyền, quần đảo Các Bà là nơi các bà, các mẹ và chị em phụ nữ lo trồng tỉa, hái lượm, chuẩn bị lương thảo giúp các chiến binh đánh đuổi giặc Ân. Bởi thế, hòn đảo các chiến binh đóng quân nơi tiền phương gọi là đảo Các Ông, và đảo hậu phương được mang danh là đảo Các Bà.
Một truyền thuyết về Các Bà được lưu truyền theo năm tháng cho đến ngày nay. Ngày xửa, ngày xưa, không rõ là vào thời kỳ nào, có hai thiếu nữ chết trẻ không biết từ đâu trôi dạt vào đảo và được bà con ngư dân đắp thành hai ngôi mộ. Trong đêm ấy, các vị chức sắc và dân chúng trên đảo thấy có hai nữ thần hiển linh báo mộng về sự linh ứng của mình. Dân chúng tự nguyện đóng góp tiền của, lập miếu thờ hai nữ thần ngay bên hai nấm mộ thiêng này, gọi là miếu Các Bà. Sau khi lập miếu thờ, ngư dân trên đảo không gặp các tai nạn trên biển như trước, đời sống không có dịch bệnh hoành hành, không có cướp biển, người dân được hưởng cuộc sống thái bình, no ấm. Tâm nguyện người dân trên đảo đều cho rằng đó là do các nữ thần hiển linh phù hộ.
Hiện nay, vẫn còn đó đền thờ Các Bà ở Áng Ván - Thị trấn Cát Bà, Đền Bà - xã Hiền Hào và theo dòng thời gian, đảo Các Bà được đọc chệch đi thành Cát Bà như ngày nay. Câu chuyện ấy cứ lan truyền từ đời này sang đời khác để trở thành niềm tin trong đời sống tinh thần của cư dân trên đảo và du khách gần xa khi tới Cát Bà…

2. Lịch sử vùng đất Cát Bà
Vùng đất cổ Cát Bà được hình thành từ cuối nguyên đại cổ sinh sớm (cách ngày nay khoảng 410 triệu năm). Các tài liệu khảo cổ học đã xác nhận Cát Bà là một trong những nơi có người nguyên thuỷ sinh sống. Người cổ Cát Bà chính là một bộ tộc thành viên của người Lạc Việt, cư dân của quốc gia Văn Lang, Âu Lạc sau này. Cát Bà có 77 địa điểm khảo cổ đã được phát hiện và khảo sát có các di chỉ nổi tiếng như: Cái Bèo, Bãi Bến, Cát Đồn cùng nhiều di chỉ có giá trị khác như: Tùng Gôi, Ao Cối, Đồng Công, Hang Dơi, Eo Bùa …
Trong lịch sử, huyện Cát Hải từng có tên là Ân Phong, Chi Phong, Hoa Phong, Nghiêu Phong. Ngày 05/6/1956 huyện Cát Hải và thị xã Cát Bà thuộc tỉnh Quảng Yên được sáp nhập vào thành phố Hải Phòng. Huyện Cát Hải ngày nay được thành lập vào ngày 11 tháng 3 năm 1977 trên cơ sở hợp nhất hai huyện Cát Hải và Cát Bà cũ.
3. Về địa lý, hành chính:
Huyện Cát Hải bao gồm quần đảo Cát Bà và đảo Cát Hải, nằm ở phía Đông Nam thành phố Hải Phòng với tổng diện tích 345 km².
Đảo Cát Hải là đảo cát bằng phẳng nằm giữa cửa sông Nam Triệu và Lạch Huyện, trên đảo có thị trấn Cát Hải và 4 xã: Hoàng Châu, Nghĩa Lộ, Văn Phong, Đồng Bài. Quần đảo Cát Bà bao gồm 366 đảo lớn nhỏ (Cát Bà là đảo lớn nhất của quần đảo và lớn nhất trong số các đảo thuộc Vịnh Bắc Bộ) là quần thể các núi đá vôi nằm ở phía Nam vịnh Hạ Long, có thị trấn Cát Bà và 6 xã: Trân Châu, Xuân Đám, Hiền Hào, Phù Long, Gia Luận, Việt Hải.
Các ngọn núi trên quần đảo Cát Bà có độ cao trung bình khoảng 200m so với mực nước biển, cao nhất là đỉnh Cao Vọng 331m, thấp nhất là Áng Tôm, thấp hơn mặt nước biển 30m. Quần đảo Cát Bà có hàng trăm bãi tắm với những dải cát mịn, nước trong xanh và yên lành như: Cát Cò, Cát Tiên, Tùng Thu, Vạn Bội, Cát Dứa, Cát Vàng…các hang động gắn liền với lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của ông cha như: Thiên Long, Hoa Cương, Trung Trang, Quân Y, và các vịnh đẹp như những tấm gương khổng lồ vào những đêm trăng như: Lan Hạ, Bến Bèo, Cát Bà, Tùng Thu…
Tổ quốc Việt Nam có hàng ngàn hòn đảo. Đó là máu thịt cha ông truyền đời để lại cho muôn lớp cháu con.
Nơi đảo xa muôn trùng sóng vỗ
Có những người con đêm ngày không ngủ
Canh gác biển trời Tổ quốc yêu thương
Sóng quanh anh ru đất đảo thiêng liêng,
Trời trên đầu anh cao xanh lồng lộng.
Cho em gửi tình yêu trong con sóng
Đến với anh Nơi đảo xa – xanh biếc mắt quê nhà …

4. Quần đảo Cát Bà - Khu dự trữ sinh quyển thế giới, Danh lam thắng cảnh Quốc gia đặc biệt:
Quần đảo Cát Bà được tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hoá Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới ngày 02/12/2004 bởi các giá trị sinh thái, nhân văn và đa dạng sinh học tiêu biểu cùng với nhiều tiềm năng phát triển bền vững. Ngày 09/12/2013, Danh lam thắng cảnh quần đảo Cát Bà được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.
Khu dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo Cát Bà có tổng diện tích 26.241 ha bao gồm hầu hết 366 đảo lớn nhỏ của quần đảo Cát Bà, có 3 vùng chức năng: vùng lõi, vùng đệm và vùng chuyển tiếp. Khu dự trữ sinh quyển quần đảo Cát Bà đã được ghi nhận là “Phòng thí nghiệm học tập về sự phát triển bền vững” đầu tiên trên thế giới về các giá trị đa dạng sinh học, với 3.154 loài động vật và thực vật; trong đó, có 60 loài thực vật và 22 loài động vật quý hiếm, đặc hữu có tên trong sách đỏ Việt Nam, có 29 loài thực vật và 7 loài động vật trong sách đỏ thế giới. Các loài đặc hữu, quý hiếm, đang bị đe doạ về sự tồn vong, về động vật gồm có: Voọc Cát Bà, Sơn Dương, Thạch sùng mí Cát Bà; về thực vật có: Tuế Hạ Long, Chò Đãi, Kim Giao, Lát Hoa ...
Quần đảo Cát Bà là mẫu hình tốt nhất về tập trung cao của các hệ sinh thái nhiệt đới, cận nhiệt đới điển hình vượt trội so với các khu vực khác của Châu Á như hệ sinh thái đảo đá vôi điển hình lớn nhất vùng Châu Á, rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh rộng lớn trên đảo đá vôi, rừng ngập mặn, san hô, vùng triều, hồ nước mặn, thảm cỏ biển, hệ thống các hang động, tùng áng. Những hệ sinh thái này trải khắp địa hình đa dạng và phức tạp, tiêu biểu như khu vực Trung tâm Vườn Quốc gia Cát Bà, Ao Ếch, Đồng Công và vịnh Lan Hạ.
Quần đảo Cát Bà là điểm du lịch nổi tiếng được nhiều du khách biết đến với nhiều cảnh đẹp tự nhiên, khí hậu trong lành, nhiều bãi biển xanh, sạch, đẹp và những khu rừng nguyên sinh phong phú, đa dạng về động, thực vật; Nơi đây vừa là nơi nghỉ dưỡng tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng cho con người vừa là điểm hấp dẫn đối với những du khách đam mê du lịch khám phá, mạo hiểm. Sau đây là các tuyến du lịch để quý khách có thể lựa chọn, trải nghiệm khi đến với Cát Bà:
*. Tuyến du lịch biển: Đây là tuyến mà có lẽ bất cứ du khách nào đến Cát Bà cũng thường lựa chọn. Biển Cát Bà bốn mùa đều trong xanh, đặc biệt vào tháng 4 khi mà trời đất giao mùa thì đó là lúc biển Cát Bà đẹp nhất. Với nắng, với gió của biển, trời Cát Bà, chắc chắn sẽ mang đến cho du khách những điều thật thú vị và một cảm giác thư giãn, yên bình.
* Cát cò - Thiên đường nhiệt đới:
Cát Bà có 3 bãi tắm mang tên Cát Cò, đó là Cát Cò 1 (Cát Tiên), Cát Cò 2 (Cát Đá Bằng), Cát Cò 3 (Cát Cò) đều tựa lưng vào núi và nhìn ra biển, với những dải cát mịn màng trải đều dưới chân núi, nước biển ấm, độ mặn cao và trong xanh tới đáy, nơi đây núi, rừng, biển, đảo, trời, mây, non, nước như được hòa quyện cùng nhau, từng con sóng trải đều trên bờ cát giúp ta có cảm giác như được hòa cùng với thiên nhiên.
Cát Cò - Như một thế giới riêng biệt, yên tĩnh gợi lên trong lòng du khách cảm giác lãng mạn và bình an; dạo trên bờ cát vàng, bên bờ biển xanh trong, sóng yên lành, quý khách có cảm giác như được bay bổng cùng với trời xanh và gió lộng trên cao, quý khách có cảm nhận như một thiên đường nhiệt đới.
Điều thú vị là các bãi tắm đều được bóng núi che phủ từ khoảng 4 giờ chiều, quý khách như được tắm dưới một chiếc ô của thiên nhiên mà không ảnh hưởng tới tầm nhìn thưởng ngoạn cảnh đẹp của biển đảo Cát Bà.
Đến Cát Bà vào đêm trăng sáng, quý khách đừng quên quay lại Cát Cò vào buổi tối ngắm trăng lên trên vịnh, thưởng thức những món ẩm thực của biển cả, nghe sóng vỗ rì rào, nhìn mặt biển được soi dưới ánh trăng lúc này đã trở thành một tấm gương khổng lồ tuyệt đẹp mới cảm nhận được sự thanh bình của đảo Cát.

* Vịnh Lan Hạ - Nơi gặp gỡ của các nàng tiên.
Truyền thuyết kể rằng: Vào một ngày đẹp trời, có bảy nàng tiên trong khi đi du ngoạn trần thế, thấy cảnh sơn thủy hữu tình nơi đây đã ghé thăm. Đắm say với cảnh đẹp nơi này, các nàng tiên mải tắm biển mà quên mất đến giờ phải quay về trời. Do vội vã, nàng tiên út tên Lan đã để rơi một chiếc guốc bên bờ biển. Chiếc guốc ấy đến ngày nay vẫn bồng bềnh trên sóng nước Cát Bà và đã biến thành đảo Guốc xinh đẹp bên cạnh các bãi tắm Cát Cò ngày nay. Còn vịnh nước xanh mát, nơi mà các Nàng đã xuống tắm được người dân huyện đảo đặt tên là vịnh Lan Hạ.
Vịnh Lan Hạ nằm ở phía Đông quần đảo Cát Bà, nằm trên đường thuỷ nội địa đi từ đảo Cát Bà sang vịnh Hạ Long. Diện tích của vịnh trên 7.000 ha, nơi sâu nhất khoảng 18m. Vẻ đẹp quyến rũ của vịnh Lan Hạ được làm nên bởi hàng trăm đảo đá muôn hình như Hòn Guốc, Hòn Bút, Hòn Con Rùa, Hòn Dơi, Hòn Hai Cổ, Hòn Bù Lâu, Hòn Tai Kéo, Bụt đầy … có một điều kỳ thú là mặc dù là một đảo đá nhỏ, nhưng các đảo trên vịnh đều xanh tốt quanh năm vì được bao bọc bởi các loài thực vật đa dạng. Vịnh Lan Hạ có 139 bãi cát mini, yên tĩnh, không có sóng lớn, là những bãi tắm lý tưởng cho những du khách lựa chọn không gian cho riêng mình.
Xuất phát từ cảng Bến Bèo, tàu du lịch sẽ đưa quý khách qua làng chài trên biển để đi tới Vịnh Lan Hạ. Làng chài trên biển là khu vực nuôi cá lồng bè trên biển lớn nhất miền Bắc hiện nay, với đa dạng các loài cá như: cá Hồng, cá Giò, cá Song, cá Vược,… và nhiều loại nhuyễn thể quý như: Tu hài, Hầu vàng đại dương, Vẹm xanh, Bàn mai…
Điểm đầu tiên, xin mời quý khách ghé thăm đảo Cát Dứa (vì ở đây có rất nhiều cây dứa dại cao ngang mái nhà ) hay còn có tên gọi khác là Đảo Khỉ (vì ở đây có rất nhiều khỉ vàng tinh nghịch và đáng yêu đang sinh sống). Đây là một trong những bãi tắm lý tưởng vì nước biển ở đây trong xanh, có thể nhìn thấy rõ từng đàn cá bơi tung tăng như đi dạo dưới làn nước trong xanh tuyệt đẹp.
Rời Cát Dứa, du khách tiếp tục chuyến đi trên biển để thưởng ngoạn cảnh đẹp của vịnh Lan Hạ - Chốn bồng lai tiên cảnh của quần đảo Cát Bà. Du thuyền trên vịnh, quý khách sẽ được thưởng ngoạn vẻ đẹp của vịnh yên tĩnh, thanh bình với những núi đá vôi muôn hình, muôn vẻ điển hình ở Việt Nam.
Ngoài ra quý khách có thể lựa chọn người bạn đồng hành với mình trên thuyền Kayak để thưởng thức cảnh đẹp của vịnh hoặc có thể tham gia lặn biển khám phá bí ẩn dưới đáy biển, ngắm nhìn những dải san hô tuyệt đẹp với đủ loại màu sắc cùng những đàn cá đang chờ đón du khách khám phá chúng.
Câu chuyện xa xưa kể về những nàng tiên đến đây đã ngất ngây với cảnh đẹp đến quên cả đường về vẫn còn lưu truyền trong cư dân Cát Bà hôm nay:
Biển mênh mang, sóng vỗ hiền hòa
Muôn con sóng hát ru cùng bờ cát.
Đảo xanh, biển xanh, trời xanh bát ngát
Sóng biển ru hồn, níu bước những nàng tiên

* Việt Hải – Miền quê bình yên.
Việt Hải nằm ở phía Đông Bắc đảo Cát Bà, thuộc vùng lõi Vườn Quốc Gia Cát Bà với những đặc trưng như: núi rừng hùng vĩ, sơn thủy hữu tình, có nhiều thung áng mầu mỡ, suối chảy quanh năm. Tính đa dạng sinh học là đặc trưng nổi trội của Việt Hải, là tài nguyên du lịch và ưu thế để Việt Hải phát triển. Xã Việt Hải có lợi thế về vị trí địa lý và cảnh quan môi trường thiên nhiên phần lớn còn giữ được tính hoang sơ.
Du khách đến với Việt Hải phải đi bằng tàu thủy khoảng 30 phút trên vịnh Lan Hạ. Từ điểm tàu cập bến, du khách có thể đi bộ, xe đạp hoặc xe điện trên con đường dài 5km xuyên qua những đèo dốc len lỏi trong khu rừng nguyên sơ.
Đến nơi đây, du khách sẽ được đắm mình tận hưởng sự yên bình từ một vùng quê còn nguyên sơ thuần khiết của phong cảnh thiên nhiên trữ tình với Động Quả Vàng (được đánh giá là một trong những động đẹp nhất của quần thể Hạ Long - Cát Bà), Trà Báu, Tùng Gấu, Tai Lai … Du khách sẽ được tham quan rừng nguyên sinh với hệ sinh thái động, thực vật phong phú đa dạng, những con suối chảy róc rách, tiếng chim kêu hòa nhịp cùng nhau như những bản nhạc của rừng xanh.
Đến với Việt Hải, du khách được cảm nhận những nét văn hóa riêng biệt trong việc ăn, ngủ trong mái nhà tranh đặc thù của nông thôn Việt Nam, thưởng thức những món rau xanh, gà, ếch và mật ong mang đậm hương vị của núi rừng nơi miền Đông Bắc của Tổ quốc.
* Cát Ông – Nơi ấy tiền phương:
Trong rất nhiều những đảo lớn, nhỏ thuộc quần đảo Cát Bà, đảo Cát Ông được biết đến qua một truyền thuyết kể rằng từ xa xưa các ông theo Thánh Gióng đánh giặc Ân ở đây nên gọi là đảo Các Ông, sau này đọc chệch thành Cát Ông. Đây là một đảo nhỏ còn hoang sơ, nằm cách Cảng du lịch Cát Bà khoảng 2 km đường biển về hướng Nam.
Du khách đến với đảo Cát Ông – nơi mà cảnh đẹp thật hữu tình, thơ mộng, nơi đem đến sự bình yên để du khách được trải lòng mình cùng sóng nước.với các bãi tắm trên đảo cát trắng mịn, nước biển xanh trong suốt tới đáy, bên trên là dãy núi với màu xanh ngút ngàn của các loại thực vật phong phú tạo ra một khung cảnh tuyệt đẹp làm say đắm lòng người.